Ontdek de geschiedenis van de Spaanse Flamenco en waar in Andalusië je het beste kunt gaan genieten van deze passievolle Spaanse kunstvorm.
Voor de moderne Flamenco heb je vandaag de dag op z’n minst drie dingen nodig: passievolle zang, dans en virtuoos gitaarspel. Dit was echter niet altijd het geval want zoals met zoveel kunstvormen is ook de Flamenco door de jaren heen beïnvloed door vele volkeren met evenveel culturen. Haar geboorte is echter wel altijd al gelinkt geweest aan Andalusië en het is dan ook een van de meest bekende kenmerken van deze zonnige regio in Zuid-Spanje.
Blijf lezen en leer meer over het ontstaan en de ontwikkeling van de kunst van de Spaanse Flamenco en ontdek de beste plekken en momenten om haar met eigen ogen te zien.
De oorsprong van de Flamenco
Het klinkt misschien een beetje flauw aangezien de titel doet vermoeden dat hier dé oorsprong van Flamenco uit de doeken wordt gedaan, maar de waarheid gebiedt te zeggen dat het meer realistisch is om te vermelden dat de ware afkomst van de Flamenco door de jaren heen verloren is gegaan of beter gezegd; er gaan zoveel verhalen de ronde over haar echte geboorte dat het voor diegene er niet bij waren verdraaid lastig is om een alomvattende ontstaansgeschiedenis op te maken. Dat neemt niet weg dat we zeker een poging gaan wagen.
Het eerste wat zeer aannemelijk is om te vertellen over het ontstaan van de Flamenco is dat ze is geboren in Andalusië en dat de Flamenco die we vandaag de dag kennen is geëvolueerd aan de hand van een lange reeks van vele, ‘zelfbenoemde’ voorouders.
Zo beweren sommigen dat de Flamenco haar typische klanken te danken heeft aan de oude Grieken en dan met name aan hun syllabische stijl van zingen. Weer anderen weten te melden dat het de Romeinen waren die de Flamenco voorzagen van haar typische dansstijl, naar het voorbeeld van hun Puellae Gaditanae, de beroemde danseressen die tijdens feestjes hun aristocratische publiek vermaakte met castagnetten en dans.
Daarnaast wordt er ook gezegd dat de typische zangvormen van de Flamenco, te weten de Seguiriya, de Saeta en de Fandango, zeer vergelijkbaar klinken als sommige Joodse zangvormen. En zo kunnen we nog wel even doorgaan, aangezien de Flamenco door de jaren heen is beïnvloed door vele volkeren en vele culturen en allen hebben hun eigen claim, waardoor het lastig is om de Flamenco te duiden, in één moment, in één oorsprong, door één volk.
Echter, de meest bekende en waarschijnlijk ook de meest verifieerbare oorsprong van de hedendaagse Flamenco is toch wel haar connectie met de zigeunercultuur in Andalusië. Deze zigeuner-invloeden op de Flamenco kunnen worden herkend aan haar typische Aziatische klanken en de dansbewegingen die de zigeuners met zich meenamen naar Andalusië toen zij in 1465 Azië verlieten.
Een van de eerste geregistreerde Flamenco‘s uit deze tijd is afkomstig uit het werk van de wereldberoemde Miguel de Cervantes, die in zijn werk La Gitanilla uit 1613 een Flamenco opvoerde met in de hoofdrol een mannelijke en vrouwelijke zigeuner. Dit is een belangrijke reden dat de Flamenco vandaag de dag wordt herkend als Zigeunerdans.
Flamenco door de jaren heen
De ontwikkeling van de hedendaagse Flamenco kan worden onderverdeeld in 4 periodes.
De periode tussen 1765-1860 typeert de volwassenwording van de Flamenco, een periode waarin ze uitgroeide tot een zelfstandige kunst. De eerste scholen worden geopend in Cadiz, Jerez de la Frontera en in Triana, de bekende zigeunerwijk in Sevilla. Daarnaast wordt in deze periode de gitaar steeds vaker gebruikt als begeleidend instrument, terwijl hiervoor de zangers alleen hun handen gebruikt om zichzelf te begeleiden.
De periode 1860-1910 kan worden beschouwd als het “gouden tijdperk van Flamenco“. In deze periode worden de drie kunsten (muziek, dans en zang) steeds moderner, dans krijgt een nadrukkelijkere rol en de gitaar wordt een vaste waarde.
De periode 1910-1955, ook wel bekend als de ‘Opera Flamenca‘, wordt gekenmerkt door de zachtere Zuid-Amerikaanse klanken die van invloed zijn op de Flamenco. Vanaf 1915 krijgen Spaanse dansshows namelijk voet aan de grond in theaters over heel de wereld en de Flamenco doet hiermee haar intrede op het wereldpodium.
De laatste periode start rond 1955 en typeert een soort van Renaissance, waarbij de Flamenco opnieuw aan populariteit wint op festivals, theaters en vele andere scènes dankzij de beroemde Tablao ( oude café cantante waarbij Flamenco-dansers exposeren).
De rol van de Flamenco gitaristen wordt vanaf dit moment niet alleen meer beschouwd als die van begeleider van zang en dans maar de gitaristen worden erkend als zelfstandige artiesten die solovoorstellingen geven.
De meest beroemde onder hen is ongetwijfeld Paco de Lucia, terwijl de bekende zanger luistert naar de naam Camarón.
Waar komt de naam ‘Flamenco‘ vandaan?
Zoals je hebt gelezen kan de oorsprong van de Flamenco niet precies worden achterhaald en hetzelfde gaat eigenlijk op voor de afkomst van haar naam.
De meest geaccepteerde betekenis van het woord Flamenco is afkomstig van de Spaanse schrijver Blas Infante, die in zijn meesterwerk ‘Orígenes de lo Flamenco y secretos del cante Jondo‘, de naam Flamenco laat afstammen van het Arabische “Felah-mengus”, dat zoveel betekent als de “dolende boer”.
Een andere theorie komt van de dichter Antonio Machado, die achterhaalde dat het woord Flamenco werd gebruikt door de Andalusiër om zigeuners mee aan te duiden, terwijl de zigeuners op hun beurt de Andalusiër een Gacho noemde .
Waar vind je de Flamenco in Andalusië?
De Flamenco zit zo diep ingeworteld in de Andalusische cultuur dat je geen moeite zult hebben om haar te vinden. Het is daarbij misschien wel goed om op te merken dat de Andalusiër heus niet de hele dag door in Flamenco dansen uitbarst, noch dat ze het elke dag in de week gaan bezichtigen. Nee, het is vooral tijdens de feestdagen, en dan met name de Feria‘s, dat het culturele karakter van de Flamenco om de hoek komt kijken.
Neem bijvoorbeeld de Sevillana, een Flamenco uit de Andalusische hoofdstad Sevilla. Deze kun je voornamelijk bewonderen tijdens de Feria van Sevilla, die ieder jaar plaats in april en de aftrap markeert van het Feria Seizoen in Zuid-Spanje, dat duurt tot oktober.
In deze periode kun je overal Zuid-Spanje genieten van dansende mannen en vrouwen, die in mooie kleding de Flamenco vertonen op de kermissen van alle Andalusische steden en dorpen.
Dus ben je op zoek naar de Flamenco, sla dan meteen twee vliegen in één klap en ga op zoek naar een feria bij jou in de buurt! Een feria van een bepaald dorp of stad biedt namelijk de perfecte mogelijkheid om meer te leren over de regio en haar gebruiken terwijl je ook nog eens deelgenoot wordt van het gezelligste volksfeest van het jaar, dat door de Spanjaarden groots wordt gevierd en waar je zeker kunt genieten van de Flamenco.
Ben je een echte Flamenco liefhebber, dan mag je een bezoek aan de Bienal de Arte Flamenco eigenlijk niet missen. Dit is een flamenco-evenement dat eens in de twee jaar plaatsvindt in Malaga (tijdens de oneven jaren) en in Sevilla (tijdens de even jaren). Hier ontdek je het beste van de Flamenco.
Plan je jouw reis naar Andalusië in een andere periode of stad? Niet getreurd! Je kunt nog steeds genieten van de Flamenco in de veelvuldig aanwezige tablaos en theaters die het hele jaar door Flamenco Shows opvoeren. Zo kun je bijvoorbeeld in Granada, het hele jaar door, volop genieten van authentieke Flamenco, en wel in de magnifieke grotwoningen van de zigeuners in de wijk Sacromonte, waar je behalve de kunst van Flamenco dus ook nog eens een knap staaltje architectuur kunt bewonderen. Een echte aanrader!
Accommodaties en vakantiehuizen in Andalusië
De manier om optimaal te genieten van de Flamenco in Andalusië is wanneer je weet dat je zult verblijven in een van de beste accommodaties in Andalusië. We bieden je daarom graag onze selectie van de beste vakantiehuizen in Andalusië, gelegen nabij alle belangrijke Flamenco-steden. Neem nu alvast een kijkje en laat de voorpret beginnen!
Flamenco in Andalusië: een kunst die je zeker niet mag missen!
Ben jij inmiddels ook een fan van de Flamenco? We hopen dat je iets hebt opgestoken van de geschiedenis van de Flamenco en dat je nu weet waar je haar kunt bewonderen in Andalusië.
We kijken uit naar je reactie en deel vooral ook jouw eerdere ervaringen met de Flamenco in Andalusië, op deze manier kunnen je medereizigers net als jou genieten van het heerlijke Spanje.
